شکاف نسلی موجود در ایران و اثر تحصیلات بر آن

اختلاف نسلی در انواع مختلف آن از مباحث مهم جامعه ماست که دارای جمعیت جوان حجیم و تغییرات پرشتابی است. بسیاری بر این عقیده اند که انتقال فرهنگ نسل قبلی به نسل جدید با مشکلات جدی مواجه بوده و به علل مختلف بسیار ناقص صورت میگیرد، به طوری که نسل جدید تا حد زیادی پایبند ارزش ها و هنجارهای نسل والدین خود نیست، و شکاف عمیقی بین دو نسل ایجاد شده است. هدف این مقاله از یک طرف بررسی فرضیه شکاف نسلی در کشور، و از طرف دیگر ارزیابی میزان تأثیر تحصیلات بر آن بوده است. بر اساس مبانی نظری مطرح شده در مقاله، و با توجه به وقوع انقلاب اسلامی و تغییرات سریع و وسیع ناشی از آن و نوسازی جامعه، به نظر میرسد باید انتظار شکاف نسلی قابل توجهی را داشت. اما آیا داده های موجود چنین امری را تأیید میکند؟ برای پاسخگویی به این پرسشها فاصله نسلی و شکاف نسلی از هم تفکیک شد و هر یک نیز به دو نوع ارزشی و هنجاری متمایز گردید، و بر مبنای داده های ثانویه موضوع مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این بررسی مقدماتی نشان داد که اختلاف نسلی ارزشی قابل توجهی بین دو نسل وجود ندارد، ولی اختلاف نسلی هنجاری قابل توجه است. اثر تحصیلات نیز بر شکاف نسلی مربوط به بعضی از ارزش ها و هنجارها یکنواخت نیست، به طوری که بعضی از اختلاف ها را تشدید و بعضی دیگر را تضعیف می کند، و نتیجتاً افزایش تحصیلات را به راحتی نمی توان عامل مهمی در افزایش اختلافات نسلی تلقی کرد.